GAJT

A jednak kolej! 4. Koleje i granice

red. Bartosz Kruk, Marek Zawadka

 

wydanie I

GAJT Wydawnictwo 1991 s.c.

Wrocław 2022

ISBN 978-83-66292-28-4

Cena 55 zł

Oddajemy w Państwa ręce 4 tom artykułów poświęconych historii kolei i jej funkcjonowania opublikowanych w ramach projektu A jednak kolej! W  prezentowanych opracowaniach autorzy poruszają tym razem zagadnienie szeroko pojętej granicy. Kreślą nowe jej aspekty, przedstawiają nieznane dotąd materiały źródłowe i odmienne od dotychczasowych interpretacje oraz oceny zachodzących w jej obrębie przemian.

Kolej jako środek transportu nie tylko ułatwiła przemieszczanie się, ale też przekroczyła granice – prędkości, wyobraźni, strachu, państw mniejszych i większych. Powstała z czasem sieć kolejowa również wyznaczyła granice nie tylko państw, ale też odmiennych rozstawów torów i odmiennych wartości napięcia sieci trakcyjnych, a także przepisów. Podobnie stacja kolejowa stała się miejscem granicznym zarówno w dosłownym znaczeniu przekraczania granicy, jak i zmiany środka transportu, a także miasta i państwa. Owa relacja wobec granicy ulegała też zmianom – gdy państwa wzmacniały lub ograniczały kontrole graniczne, gdy zmianie ulegał sam przebieg granicy państwowej.

 

SPIS TREŚCI

Bartosz Kruk, Marek Zawadka – Wstęp

Andrzej Mielcarek

Przestępstwa, wykroczenia na kolejach i ich ściganie przez Policję Kolei Rzeszy w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku

Dariusz Opaliński

Na styku dwóch światów. Realia podróżne na kolejowych przejściach granicznych między Galicją a zaborem rosyjskim

Anna Pachowicz

Koleją za granicę, czyli o podróżach tym środkiem transportu do pracy we Francji w okresie międzywojennym

Bartosz Kruk

Granica państwa a szerokość toru kolejowego. O sposobach pokonywania różnic

Jakub Halor

Kolejowy ruch transgraniczny w okręgu katowickim w XIX wieku we wspomnieniach Antona Oskara Klaußmanna

Jacek Kurek

O granicach, które przekraczamy, podróżując z dziełami artystów

Marcin Jarząbek

Dworzec (lat pięćdziesiątych XIX w.) jako miejsce graniczne, czyli stacja na scenie w dwu odsłonach (Podróżomania Józefa Korzeniowskiego i Z Przemyśla do Przeszowy Aleksandra Fredry)

Karolina Załęska

Nie-miejsca nowoczesności. Angielska powieść przemysłowa połowy XIX wieku wobec komunikacyjnych wyzwań industrializacji

Maciej Kędzierski

Historia stacji granicznej w Zbąszynku. Od idei miasta-ogrodu do wizyty Kim Ir Sena

Tomasz Krzemiński

Dworzec kolejowy w Aleksandrowie. Dzieje stacji kolejowej na granicy prusko-rosyjskiej w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku

Weronika Dragan

Graniczna stacja kolejowa jako biegun rozwoju – przykład Prostek

Michał Jerczyński

Zespół stacji granicznych Skalmierzyce – Szczypiorno – Kalisz. Geneza, układ przestrzenny i architektura, funkcjonowanie, przemiany po zniesieniu granicy

Paweł Glugla

Poza granicą wolności – 14 VI 1940 r. z Tarnowa do KL Auschwitz. Pierwszy i kolejne kolejowe transporty Polaków

Rafał Cichy, Maciej Andrzejewski, Ralf Meinsen

Współczesne uwarunkowania techniczne i prawne w międzynarodowym ruchu kolejowym

Seweryn Pieniążek

Kolej wąskotorowa Przeworsk – Dynów w latach 1918–1939. Przełamywanie i obrona granic (plany rozbudowy kolei oraz „rywalizacja” z transportem drogowym)

 

---